Świat VUCA

Skąd pochodzi termin VUCA?

Termin VUCA został opracowany przez amerykańska armię w celu dokładniejszego przedstawienia rzeczywistości towarzyszącej żołnierzom podczas wojny. Żołnierze mając wyznaczone cele, nie sa jednak w stanie zaplanować wielu swoich czynności do przodu. Nie są w stanie przewidzieć co się zdarzy za kilka minut. Ważna jest umiejętność oceny obecnej sytuacji i sprawne reagowanie na nią. VUCA to świat pełen zmienności, złożoności, niejednoznaczności i niepewności.

Znaczenie VUCA

Volatility – zmienność oznaczająca, że przewidzenie przyszłych zdarzeń i tempa zmian jest coraz trudniejsze
Uncertainty – niepewność, poczucie, które jest wywołane brakiem stabilizacji
Complexity – złożoność zdarzeń, czasu, zjawisk, brak elastyczności, brak efektu przyczynowo – skutkowego
Ambiguity – niejednoznaczność podkreśla, że wyjaśnienie zmian zachodzących w świecie nie jest możliwe tylko z perspektywy rozumu i logiki nie jest wystarczające

Elementy te obrazują kontekst, w jakim znajdują się organizacje. Planując swoje działania muszą one łączyć wszystkie te elementy, aby wypracować jak najlepsze rozwiązania. Ich analiza wspomaga zarzadzanie i przywództwo.

VUCA odnosi się do warunków, w których zapadają decyzje dotyczące organizacji firmy. Planowanie, zarządzanie ryzykiem, planowanie zmian i rozwiązywanie problemów jest także zależne od VUCA. Można stwierdzić, że dla firm korzystających z VUCA staje się ona dla nich procedurą kształtującą zdolność organizacji do:

Przewidywania narastających problemów
Docenienia współzależności zmiennych
Zrozumienia zależności przyczynowo – skutkowych problemów
Przygotowanie na tworzenie alternatywnych rozwiązań na pojawiające się wyzwania
Interpretowania i korzystania z nadarzających się możliwości

Zastosowanie VUCA

Warto zapamiętać, że samo niepowodzenie nie jest niczym złym, natomiast brak wyciągania z niego wniosków może mieć katastrofalne skutki na przyszłość. Zdolność do przewidywania zmian w wyniku VUCA jest cecha charakterystyczną w elastycznym przywództwie.

Istnieją metody, które ułatwiają mierzenie zdolność osób oraz organizacji do radzenia sobie z VUCA. Zalicza się do nich:

Awarie systemowe
Możliwość dotyczące planowania i gotowości
System odzyskiwania i praktyki postępowania
Zarządzanie wiedzą i wyciąganie wniosków
Awarie behawioralne
Funkcjonalne modele reagowania i oddziaływania

Niepewność a VUCA

Akronim VUCA jest stosowany w zarzadzaniu do opisu wysokiego poziomu niepewności charakterystycznego dla organizacji. Niepewność przeważnie dotyczy działań jakie powinny zostać podjęte w celu poprawienia obecnej sytuacji.

Do przyczyn niepewności zalicza się:

Złożoność
Nieprzewidywalność
Ryzyko
Dwuznaczność
Dynamizm
Niepoznawalność
Niejednoznaczność
Dynamizm
Zmienność

Firmy z obszaru innowacji produktowej zmagają się na co dzień z niepewnością. Poszukiwanie nowych zasobów, rynków, innowacjami procesowymi związane jest z pewnymi okolicznościami, które są nieprzewidywalne. Ważne, aby odnaleźć się w każdej sytuacji.

Co ciekawe niepewność można strategicznie profilować. Służą do tego skale:

Wyznaczenie celów
Złożoność
Klarowność informacji
Przewidywanie przyszłości
Zmiany

W prowadzeniu firmy ważne jest przewidzenie skutków biznesowych, określenie celów oraz dobór środków, które służą do ich osiągnięcia. Dynamizm oraz nieprzewidywalność to dwa główne czynniki, które sa przeszkodami w zrozumieniu otaczających warunków.

Odpowiedź na świat VUCA

Bob Johansen z Institute for the Future stworzył zestaw umiejętności, które będą pomocne przy podejmowaniu decyzji w świecie VUCA. – nazwał je VUCA Prime. Należą do nich:

Vision – wizja – należy posiadać wizję konkretnego przedsięwzięcia, która pozwali na dopasowanie i wyznaczenie kierunków do jej osiągnięcia
Understanding – zrozumienie – ważna jest zdolność do pozyskiwania danych z otoczenia. Stworzenie warunków do otwartej komunikacji, która wspomaga podejmowanie decyzji
Clarity – jasność – jasny system zarządzania w firmie. Wskazanie pracownikom jasnych wytycznych, zakresów działania pomaga w zmierzaniu do celu mimo chaosu.
Agility – zwinność – zwinne rozpoznanie sytuacji doprowadza do wcześniejszej reakcji, która może uchronić firmę przed konsekwencjami zmian na rynku

Rzeczywistość VUCA

Rzeczywistość VUCA wymaga od wszystkich ciągłej nauki. Ważny jest sposób w jaki postrzegamy siebie, swoje możliwości, swoją kreatywność i zwinność. Ma to ogromne znaczenie w adaptowaniu się do zmian, które w obecnych czasach są nieuniknione.

Neuronauka jest to ta dziedzina nauki, która zakłada, że ludzki mózg jest plastyczny. Oznacza to, że w każdym wieku możemy się uczyć nowych umiejętności. Ucząc się czegoś pierwszy raz od razu tworzą się w mózgu nowe połączenie neuronowe. Wpływa to na naszą koncentrację, pamięć oraz poprawiając zdolność mózgu do samonaprawy.

Carol Dweck – profesor z Uniwersytetu Stanforda podkreśla w swoich badaniach, że istnieją dwa sposoby myslenia:

Growth mindset – nastawienie na rozwój
Fixed mindset – nastawienie na trwałość

Ważne, aby osoby koncentrujące się na trwałość, nie wpadły w pułapkę niezmienności swojej osobowości. Może doprowadzić to do łatwiejszego poddawania się w obliczu problemów.

Natomiast osoby nakierowane na rozwój, łatwiej zdobywają wiedzę, nie ograniczają się niczym. Szybciej wyciągają wnioski ze swoich błędów i nie traktują ich jako swoich porażek.