Czynniki motywacyjne są to narzędzia, których celem jest zapewnienie wysokiego poziomu motywacji personelu. Zadaniem menedżera jest dobór odpowiednich czynników motywacyjnych dla swojego zespołu niosących zarówno korzyści dla firmy (zaangażowanie) oraz dla pracownika (satysfakcja).
Czynniki motywacyjne obejmują:
- poziom techniczny,
- sytuację ekonomiczną,
- lokalizację firmy,
- środki zachęty,
- treść i warunki pracy,
- wizerunek firmy na rynku,
- środki perswazji (informowanie, doradzanie, krytyka).
- strukturę organizacyjną,
- stosunki społeczne,
- środki przymusu (nakazy, zakazy, polecenia),
Klasyfikacja czynników motywacyjnych
- Podział z punktu widzenia sposobu oddziaływania:
- indywidualne,
- zespołowe.
- Podział z punktu widzenia formy:
- płacowe (płace, nagrody, premie)
- pozapłacowe (pochwały ustne, dobre warunki pracy, kursy, szkolenia, posiadanie telefonu/samochodu służbowego, wyjazdy rekreacyjne)
- Podział z punktu widzenia zakresu oddziaływania:
- wewnętrzne (uznanie, prestiż, rozwój, samodzielność, poczucie dokonania)
- zewnętrzne (płaca, awans, pozycja w hierarchii służbowej, poczucie bezpieczeństwa)
- Podział z punktu widzenia zaspokajanych potrzeb:
- czynniki zaspokajające potrzeby życiowe organizmu,
- czynniki zaspokajające potrzeby społeczne, estetyczne, moralne
- Podział z punktu widzenia kierunku oddziaływania:
- pozytywne (nagrody) – wzmacniające zachowania pożądane,
- negatywne (kary) – motywujące do unikania zachowań uważanych za niepożądane.
Teorie i modele motywacji
- Teoria motywacji A. Masłowa – w niej najważniejsze jest poznanie potrzeb człowieka poprzez jego zachowanie a nie świadomość.
Maslow podzielił je na 5 grup:
- potrzeby fizjologiczne, niezbędne do życia człowieka
- potrzeba bezpieczeństwa
- potrzeba przynależności i miłości
- potrzeba szacunku
- potrzeba samorealizacji:
- Dwuczynnikowa teoria motywacji F. Herzberga – polega na analizie potrzeb człowieka w pracy. Zalicza się do nich czynniki motywatory oraz czynniki higieny
- Motywatory
- osiągnięcia,
- rozwój osobisty,
- uznanie,
- odpowiedzialność,
- Czynniki higieny,
- polityka organizacji,
- zarządzanie organizacji,
- warunki pracy,
- wynagrodzenie,
- relacje z przełożonym i współpracownikami.
- Teoria oczekiwań – stworzona przez amerykańskiego psychologa V. Vrooma i rozwinięta przez L. W. Portera i E. E. Lawlera.
Według niej poziom satysfakcji jest uzależniony od:
- oczekiwań dotyczących rezultatów działania,
- wartości – rezultatu określonego zachowania wpływający na motywację,
- instrumentalności – przewidywania efektywności oraz włożonego wysiłku
- Teoria sprawiedliwości – stworzona przez J.S. Adamsa, głosi pogląd, że pracownicy mają większą motywację jeżeli traktuje się ich sprawiedliwie.
Istnieją dwa rodzaje sprawiedliwości:
- sprawiedliwość dystrybutywna – ocena swoich zadań na tle innych,
- sprawiedliwość proceduralna – związana jest z postrzeganiem działania organizacji (awans, dyscyplina).
Bibliografia
- Kamińska B., Warzyński M. (2011), Materialne i niematerialne narzędzia motywowania pracowników, Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, Łódź
- Kozioł L. (2002), Motywacja w pracy determinanty ekonomiczno – organizacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
- Krzysztofek A., Kumańska W. (2015), Wpływ motywowania pracowników na efektywność pracy w przedsiębiorstwie, Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae, nr 2
- Michalik K. (2009), Typologia czynników motywacji, Zeszyty naukowe małopolskiej wyższej szkoły ekonomicznej w Tarnowie, 2(13)
- Pocztowski A. (2003), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie-procesy-metody, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa