Cło to podatek, który państwo nakłada na import i eksport przedmiotów. Celem cła jest ochrona krajowych producentów przed napływem zza granicy innych produktów – konkurentów rodzimych towarów. Dodatkowo podatek celny zwiększa dochód Państwa.
Ustawa o Prawie Celnym reguluje zasady przywozu i wywozu towarów, a także możliwość zwolnień celnych. Dług celny to obowiązek uiszczenia należności celnej, który może wygasnąć w różnych sytuacjach.
Rodzaje cła
W polityce handlowej wyróżnia się kilka rodzajów ceł:
- Podział ze względu na charakter ekonomiczny:
- Cła fiskalne – dostarczają budżetowi państwa dochodów,
- Cła ekspansywne – służą do utrzymania wysokich cen na rynku wewnętrznym.
- Cła ochronne – ochraniają przedsiębiorstw krajowych przed konkurencją podmiotów zagranicznych,
2) Podział ze względu na kierunek ruchu towarów:
- Cło importowe – pobierane jest przy imporcie danego towaru w chwili przekraczania granicy celnej
- Cło tranzytowe – pobierane za przewóz dóbr pochodzących z zagranicy przez terytorium danego państwa
- Cło eksportowe – pobierane jest przy wywozie towarów z kraju (głównie surowców)
3)Podział ze względu na rodzaj taryfy celnej:
- Maksymalne,
- Minimalne,
- Optymalne
4)Podział ze względu na sposób określania wysokości cła:
- Cło ad valorem – stawka celna wyrażana jest w ujęciu procentowym
- Cło specyficzne – stawka celna podawana jest w odniesieniu do ilości danego towaru,
- Cło mieszane (kombinowane) – jest kombinacją cła ad valorem i cła specyficznego.
5)Podział ze względu na zróżnicowanie traktowania:
- Dyskryminacyjne – poziom cła jest wyższy niż ogólny,
- Preferencyjne – poziom cła zapewnia szczególnie korzystne warunki wymiany.
- Prohibicyjne – cło na wysokim poziomie że import dobra na które cło zostało nałożone znika całkowicie.
Mechanizm działania
Skutkiem nałożenia cła na towary z importu jest wzrost ich cen. W przypadku kiedy dany produkt jest jedynie produkowany przez zagranicznych producentów (a ich zamienników brak) to może doprowadzić ta sytuacja do zmniejszenia ich konsumpcji.
Efekty wprowadzenia cła możemy podzielić na:
- Fiskalne – korzyści dla budżetu państwa (uzyskane wpływy),
- Redystrybucyjne – korzyści dla krajowych producentów w związku z wprowadzeniem cła,
- Protekcyjne – polegają na pokryciu części popytu poprzednio zaspokajanej przez producentów zagranicznych przez producentów krajowych,
- Konsumpcyjne – to straty poniesione przez konsumentów, w momencie wzrostu cen produktów.
Ustawa o Prawie Celnym obowiązująca w Polsce uwzględnia:
- Zasady przywozu towarów na obszar celny Unii Europejskiej/wywozu z tego obszaru,
- Zasady postępowania z towarami objętymi Wspólną Polityką Rolną,
- Sposób przekazywania informacji służących do ewidencji i prowadzenia statystyk dotyczących obrotu towarowego z państwami Unii.
Dług celny to obowiązkowe uiszczenie należności celnej w momencie wywozu/ przywozu towarów. Zalicza się do tego np.:
- Nielegalne wprowadzenie na teren państwa towaru, który podlega ocleniu,
- Dopuszczenie towaru podlegającego należnościom celnym do obrotu,
- Usunięcie towaru podlegającego ocleniu spod dozoru celnego,
Bibliografia:
- Budnikowski A. (2006), Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Mansfield E. (2002), Podstawy Makroekonomii. Zasady, przykłady, zadania, Placet, Warszawa
- Skłodowski M. (2010), Dochody z cła w systemie budżetu państwa, Zeszyty Naukowe SGGW – Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 81
- Tymińska I. (2014), Procesy obsługi celnej w międzynarodowym łańcuchu dostaw, AON, Warszawa
- Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne, Dz.U. 2004 nr 68 poz. 622