Audyt wewnętrzny jest niezależną działalnością weryfikującą oraz doradczą, która ma na celu poprawę działań operacyjnych w organizacji poprzez systematyczne i metodyczne doskonalenie procesów zarządzania ryzykiem, kontrolą oraz zarządzaniem w firmie.
Nowoczesny audyt miał swoje początki w XX wieku. Obecnie największą międzynarodową organizacją zrzeszającą audytorów wewnętrznych jest The Institute of Internal Auditors (powstały w 1941 roku).
Elementy audytu wewnętrznego:
- Metodyczne podejście
- Obiektywizm oraz niezależność podczas weryfikacji procesów
- Ocena i doskonalenie skuteczności obowiązujących w firmie procesów (zarządzanie ryzykiem, kontrolą, zarządzanie organizacją
- Pomoc organizacji w osiąganiu celów
- Niezależność w doradzaniu i procesach
Etapy audytu wewnętrznego:
- Inicjowanie audytu
- Określenie celów
- Ustalenie audytora wiodącego oraz zespół audytujący
- Kontaktowanie się z audytowanymi osobami
- Przegląd dokumentów
- Sprawdzenie dokumentacji oraz określenie ich adekwatności do kryteriów autytu
- Przygotowanie działań audytowych
- Opracowanie planu audytu
- Przydzielenie zadań zespołowi, który dokonuje audytu
- Audyt właściwy
- Organizacja spotkania otwierającego
- Komunikacja
- Weryfikowanie i zbieranie informacji
- Opracowanie wniosków z audytu
- Organizacja spotkania zamykającego
- Przygotowanie raportu z audytu
- Zakończenie audytu
- Przeprowadzenie działań poaudytowych
Zadania audytu wewnętrznego
- Koordynowanie działań służących do osiągania celów przez organizację. Takie działanie jest możliwa, dzięki posiadanym przez organizację zasobów. Cele w organizacji musza być: mierzalne, odpowiednie, realne, ograniczone w czasie oraz jasno określone.
- Rodzaje celów:
- Strategiczne – zawarte w misji organizacji. Charakteryzują się wysoką szczegółowością, oraz osadzeniem w ramach czasowych.
- Operacyjne – określają efektywność działania organizacji.
- Sprawozdawczości – ukazują poziom skuteczności i rzetelności
- Zgodności – przestrzeganie obowiązujących zasad w firmie
- Ocena oraz doskonalenie skuteczności procesów tj. zarządzania organizacją, zarządzania kontrolą, zarządzania ryzykiem
- Działalność doradcza polegająca na niezależnej weryfikacji, której działania mają przełożenie na usprawnienie operacyjne w organizacji
- Systematyczne podejście oraz metodyczne podejście do usprawnienia funkcjonowania w organizacji poprzez:
- Planowanie badań
- Informowanie o wnioskach z badań
- Wykonanie badań
- Rodzaje celów:
Rodzaje audytu:
- Informacyjny – polega na badaniu systemów bezpieczeństwa ich zgodności z przyjętymi regulacjami prawnymi oraz sposobie ich działania w firmie
- Operacyjny – oparty na badaniu skuteczności oraz autentyczności funkcjonowania systemów kontroli zarządczej.
- Finansowy – weryfikuje autentyczność sprawozdania finansowego oraz przedstawionego budżetu przez firmę. Kontroli podlegają zasady rachunkowości oraz zapisy w księgach rachunkowych
Różnice pomiędzy audytem wewnętrznym a kontrolą
| Audyt wewnętrzny | Kontrola |
| Skupiony jest na zdefiniowaniu przyczyny powstania niekorzystnego zjawiska | Jej celem jest reakcja na symptomy występowania niepożądanego zjawiska |
| Może działać prewencyjnie poprzez wskazanie występowania przypuszczalnego ryzyka | Działa po fakcie |
| Jego działania oparte są na podstawie przyjętych standardów zawodowych, a w sektorze publicznym na podstawie przepisów prawa | Jej działania oparte są na podstawie wewnętrznie przyjętych uregulowań |
| Autonomiczny | Posiada zakres upoważnienia- osoba dająca zlecenie wyznacza zakres działania |
| Ukierunkowany na poprawienie skuteczności działań w przedsiębiorstwie | Ukierunkowana na znalezienie winnego występowania nieprawidłowości |
Bibliografia:
- Ampuła D. 2014,Kontrola i audyt wewnętrzny w jednostce organizacyjnej., Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Zeszyt 132 nr 4/2014, s. 20-21.
- Ciak J., Voss G. 2017,Rola audytu wewnętrznego w sektorze publicznym i prywatnym- wyniki badań w zakresie problemów. Wdrażania i korzyści z wykorzystania audytu wewnętrznego., Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy, s. 237-238.
- Czerwiński K., Audyt wewnętrzny, wyd. drugie rozszerzone, InfoAudit, Warszawa 2005.
- Herdan A” Stuss M., Krasodomska J., Audyt wewnętrzny jako narzędzie wspomagające efektywny nadzór korporacyjny w spółkach akcyjnych, Kraków 2009, s. 57-58.
- Knedler K., Audyt wewnętrzny w praktyce: audyt operacyjny i finansowy, Polska Akademia Rachunkowości, Łódź 2007.
- Łagodzki P. 2011,Audyt wewnętrzny. Wybrane zagadnienia., Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Zeszyty naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, NR 625, s. 388-392.
- Reding K. F., Internal Auditing: Assurance and Consulting Services, 2nd Edition, The Institute Of Internal Auditors Research Foundation, 2009.