Zakupy wiązane

Zakupy wiązane inaczej zwane transakcyjnymi to taki rodzaj zakupów, które są zależne od sprzedaży lub zakupu innych dóbr. Mogą być one jedno lub dwustronne.

Zakupy wiązane jednostronne (pionowe) zależne są od równoczesnego zakupu przez nabywcę innego dobra. Oznacza to w praktyce, że nabywca kupuje dane dobro, które jest dla niego atrakcyjne oraz to „dodatkowe”.

Zaletami zakupów wiązanych są:

• Synergia polegająca na jednorazowej koordynacji różnych usług świadczonych przez dostawcę
• Obniżenie kosztów związanych z podwójnym zakupem

Zakupy wiązane dwustronnie (poziomo) nazywa się transakcjami wymiennymi. Najczęściej stosuje się je podczas wymiany handlowej z zagranicznym partnerem. Polega na tym, że nabywca jedno dobro od dostawcy, a ten w zamian kupuje od nabywcy inne dobro (lub wskazanego przez nabywcę innego podmiotu). Inicjuje tą transakcję z reguły nabywca poprzez presję na dostawcy, zakupy tego rodzaju nie muszą pokrywać się pod względem wartościowym.

Wady zakupów wiązanych:

• Nabywca jest zobligowany do zakupu dobra np. o niższej wartości lub wyższej cenie niż to które sprzedaje nabywcy
• Prowadzi do ograniczenia wyboru klienta w momencie kiedy nabywca jest zmuszony do nabycia innych dóbr oferowanych przez tego samego dostawcę

Zakupy przyjazne dla środowiska

Zakupy przyjazne dla środowiska, oznaczają realizację zakupów dóbr/ usług, które w małym lub ograniczonym stopniu wpływają negatywnie na środowisko oraz zdrowie ludzi.

Zakupy przyjazne środowisku są poprzedzone określeniem o analizą części środowiskowych kupowanych dóbr. Wybierane są te dobra, które generują znikomą ilość odpadów lub je eliminują, są mniej toksyczne, bardziej efektywne energetyczne .

Produkcja, użytkowanie wielu produktów wpływa niekorzystnie na środowisko oraz ludzi. Wpływ związany jest z generowaniem wysokich kosztów związanych z m.in. oczyszczaniem toksycznych odpadów, lub maja negatywny wpływ na środowisko. Koszty te można zredukować lub unikać poprzez odpowiedzialne zakupy. Zarządzanie zakupami korzystny dla środowiska stanowi odpowiedzialność nie tylko nabywców, ale także dostawców.

Ważne, aby do kryteriów oceny ofert dodać także jako kryterium: przyjazność dla środowiska obejmujący wpływ danego produktu/ usługi na środowisko i jego ochroną.

Często w tym rodzaju zakupów stosuje się analizę EPP oraz wyberana jest charakterystyka kupowanego dobra. Przedsiębiorstwo, które za cel ma wyznaczone zakupy przyjazne środowisku muszą opracować nowe strategie, które wprowadzą zasady EPP  w swoje struktury.

Strategie te obejmują:

• Zaangażowanie w edukację w zakresie EPP
• Obowiązkowy zakup przyjaznych dla środowiska substytutów w najważniejszych kategoriach zakupowych
• Uruchomienie programów motywujących dostawców i podwykonawców
• Zawieranie umów z dostawcami, dla których kwestie środowiskowe są także istotne
• Ustalenie preferencji cenowych w odniesieniu do produktów przyjaznych środowisku

Identyfikacja charakterystyki środowiskowej kupowanych produktów czy usług wymaga przeglądu skutków, które występują podczas całego cyklu życia produktów – począwszy od produktów użytych do wyprodukowania danego dobra, poprzez jego użytkowanie, aż do utylizacji.

Przeprowadzenie tej analizy jest potrzebna do uzyskania informacji o wpływie dóbr na środowisko oraz o kosztach. Gdy produkt w ciągu całego swojego życia stwarza wiele zanieczyszczeń to wpływa to na wzrost kosztów środowiskowych.

Ocena życia produktu (Product Life Cycle Assessment, LCA) opiera się na ocenie aspektów środowiskowych. Dodatkowo bierze pod uwagę potencjalny wpływ danego produktu na środowisko, zdrowie człowieka od momentu pozyskania surowców do wykonania danego produktu, poprzez jego produkcję, użytkowanie, logistykę, dystrybucję. Stosowanie oceny pozwala na oszacowanie łącznego wpływu na środowisko wszystkich elementów etapów cyklu życia produktu.

Korzyści związane z zakupami ekologicznymi:

• Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych
• Zwiększenie wykorzystania produktów odnawialnych
• Ponowne wykorzystanie niektórych elementów produktu
• Szybszą utylizację
• Ograniczenie przedostawania się szkodliwych substancji do środowiska
• Polepszenie jakości produktów, wydłużenie jego cyklu życia
• Mniejszą ilość zużytych materiałów

Na podstawie zakupów przyjaznych środowisku stworzono zrównoważone wskaźniki produktu.

Takie produkty zrównoważone są:

• Bardziej wytrzymałe
• Energooszczędne
• Certyfikowane
• Utylizowane

Zrównoważone produkty cechują się:

• Pochodzeniem z przedsiębiorstw dla których ochrona środowiska ma znaczenie
• Pochodzeniem z przedsiębiorstw charakteryzujących się zrównoważonym rozwojem wpisanym w koncepcję rozwoju firmy
• Wykonaniem z materiałów z recyklingu
• Posiadaniem w swoim składzie niewielkiej ilości niebezpiecznych produktów
• Generowaniem małej ilości odpadów niebezpiecznych i toksyn
• Niższymi kosztami cyklu życia produktów
• Mniejszą emisją szkodliwych gazów
• Możliwością ponownego wykorzystania
• Równoważeniem czynników środowiskowych i ekonomicznych
• Posiadaniem gwarancji
• Wytworzeniem z materiałów nietoksycznych, organicznych i biodegradowalnych
• Zrównoważonymi procesami

Bibliografia:

• (Sołdaczuk J., Kamecki Z., Bożyk P., (1983), Międzynarodowe stosunki

ekonomiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

• Executive Order 13101, Executive Order 13101 – Greening the Government Through Waste Prevention, Recycling, and Federal Acquisition, (1998)
• Liddell B., (2003), Environmentally Preferable Purchasing (EPP) Programs and Strategies: Integrating Environmental and Social Factors into Procurement Practices, Pacific NW Pollution Prevention Resource Center
• Science Applications International Corporation, (2001), Environmentally

Preferable Purchasing, New York