Opcje (kontrakty opcyjnie) zaliczają się do instrumentów pochodnych (derywatów). Ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych (podstawowych). Na warszawskiej giełdzie notowane są opcje na WIG20 – ich wartość zależy od wartości indeksu WIG20. Rolę instrumentów bazowych mogą pełnić także akcje, waluty, kontrakty futures, obligacje itd. Zgodnie z polskim prawem opcje są papierami wartościowymi
Opcja call (opcja kupna) – to kontrakt zawarty między kupującym a sprzedającym. Sprzedawca daje prawo (nie jest to obowiązek) Kupującemu do kupna lub sprzedaży określonego produktu (np. akcja, waluta) w ustalonym terminie w określonej wcześniej cenie.
Nabywca może, dzięki swojemu prawu zawrzeć transakcję, czyli wykonać opcję.
Umowa opcyjna
Umowę opcyjną charakteryzuje pewna niesymetryczność. Nabywca otrzymuje prawa, a wystawca zaciąga zobowiązania i to on ma obowiązek dostarczenia produktu, w momencie kiedy nabywca zdecyduje się na zakup.
Wystawca jest inwestorem oczekującym na decyzję kupującego. Stawiając tym samym kupującego w komfortowej sytuacji, ponieważ może kupić produkty w momencie, którym zechce po określonej stawce.
Parametry opcji CALL:
- Premia – cena płacona przy kupnie opcji i cena otrzymana podczas sprzedaży
- Cena wykonawca – cena, za którą produkt musi zostać wystawiony do sprzedaży
- Data – data wygaśnięcia opcji
Kontrakt opcyjny
Tego rodzaju kontrakt daje możliwość wykorzystania posiadaczowi prawa do jego wykorzystania, jednak to nie jest obowiązek. Posiadacz tej opcji zawsze ma możliwość wycofania się z zakupu produktów w każdym momencie. Osoba, która nabywa kontrakt opcyjny jest zobowiązana uiścić opłatę wstępną (up-front fee) lub zapłacić cenę kontraktu, nazywaną premią opcyjną (ang. option premium). Są to pieniądze, które wpływają na konto wystawcy zaraz po zawarciu transakcji opcyjnej i nie są zwracane nabywcy nawet, gdy opcja nie zostanie wykonana. Premia ta stanowi zadośćuczynienie wobec wystawcy opcji za ponoszenie ryzyka niekorzystnej (dla siebie) zmiany ceny aktywa bazowego w stosunku do ceny wykonania.
Podział opcji
- Ze względu na wygaśnięcie:
- Opcje stylu amerykańskiego – mogą być zrealizowane w dowolnym dniu giełdowym, do czasu wygaśnięcia opcji
- Opcje stylu europejskiego – realizacja odbywa się w określonym dniu
- Ze względu na przepływ pieniężny:
- Opcja na minusie – wystepouje, gdy cena waloru bazowego jest niższa od ceny wykonania
- Opcja na plusie – cena instrumentu bazowego w terminie wykonania przewyższa cenę wykonania
- Opcja na zerze – sytuacja, w której cena wykonania opcji jest zbieżna z ceną instrumentu bazowego
Pozycje w opcjach kupna:
- Pozycja krótka – wystawienie pozycji w opcji kupna. Gdy cena wykonania akcji zostanie ustalona, wystawca zobowiązuje się do jej sprzedaży w terminie wykonania opcji instrumentu bazowego w zamian za premię opcyjną płaconą przez nabywcę opcji.
- Pozycja długa – polega na nabyciu tych opcji. Posiadacz pozycji długiej zabezpiecza się przed wzrostem wartości instrumentu bazowego poprzez zapłacenie premii opcyjnej przez nabywcę, który w terminie wykonania opcji będzie mógł go zakupić po ustalonej cenie wykonania.
Bibliografia
- Baird A. J. (1998). Rynek opcji: strategie inwestowania i analiza rynku, ABC, Warszawa
- Fierla A. (2004). Opcje na akcje, Difin, Warszawa
- Jagielnicki A. (2007) Inwestycje giełdowe: jak grać i wygrywać, Onepress
- Jajuga K. (2015). Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa