Dematerializacja akcji w Polsce została wprowadzona w ramach ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy kodeksu spółek handlowych. Polega ona na zastąpieniu materialnych dokumentów akcji spółek niepublicznych cyfrowym zapisem na odpowiednim rachunku papierów wartościowych w rejestrze akcjonariuszy. Wprowadzona przez ustawodawcę dematerializacja akcji spółek niepublicznych dotyczy zarówno tych imiennych oraz okazicielskich. Celem wprowadzenia ustawy jest zwiększenie bezpieczeństwa (przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy, finansowanie terroryzmu). Jednak prowadzenie rejestru akcjonariuszy przez prywatne podmioty niesie ze sobą zagrożenia a także pewne niejasności.
Wdrożenie w Polsce ustawy o dematerializacji akcji z dnia 30 sierpnia 2019 roku pozwoliło w całości wprowadzić dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 roku, która ma na celu przeciwdziałanie takim procederom jak pranie brudnych pieniędzy za pośrednictwem systemu finansowego czy finansowe wspomaganie grup terrorystycznych.
Zalety wprowadzenia dematerializacji akcji:
- zwiększenie bezpieczeństwa obrotu akcjami
- przypisanie do każdej akcji jasnych praw rzeczowych wpisanych w rejestrze akcjonariuszy
- poprawienie płynności obrotu akcji
- wyeliminowanie niedogodności związanych z nieposiadaniem lub zniszczeniem dokumentu
- poprawienie identyfikacji akcjonariuszy co ma przełożenie na bardziej przejrzystą strukturę akcjonariuszy
- wprowadzenie licznych uproszczeń w funkcjonowaniu instytucji chroniących dokumenty akcjonariuszy
- zmniejszenie anonimowości wśród posiadaczy akcji na okaziciela w niepublicznych spółkach akcyjnych oraz spółkach komandytowo-akcyjnych
Zagrożenia i nieścisłości ustawy o dematerializacji akcji:
- duże zmiany związane z funkcjonowaniem spółek niepublicznych
- rejestr akcjonariuszy może być prowadzony przez domy maklerskie lub banki posiadające działalność maklerską, banki powiernicze, a także zagraniczne firmy inwestycyjne (posiadające charakter prywatny, ale na mocy otrzymanych zezwoleń przypominają instytucja władzy publicznej) nie mają obowiązki sprawdzania dokumentacji
- brak zasad rozwiązywania sporów pomiędzy stronami, co w konsekwencji kończy się sporem sądowym
Bibliografia
- Jurzak K. (2020), Problem kwalifikacji akcji w świetle ich obligatoryjnej dematerializacji w spółkach niepublicznych, Transformacje Prawa Prywatnego, 4
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
- Węgierski M. (2021), Dematerializacja akcji spółek niepublicznych – ewolucja czy rewolucja?, Studia Prawnoustrojowe, 53, 483-494