Zakupy strategiczne
Zakupy strategiczne są realizowane w obrębie grup kluczowych dla danego przedsiębiorstwa. Asortyment, który należy do tych grup jest strategiczna dla firmy ze względu na np. ilość, dostępność, ryzyko dostaw, dalsze wykorzystanie lub wartość tych dóbr.
Błąd planowania w tych zakupach (zbyt duże lub zbyt małe zapasy) przyczyniają się na dużą stratę finansową dla nabywcy.
Produkty, które należą do grupy strategicznej charakteryzują się wysokim udziałem procentowym we wszystkich dobrach nabywanych przez przedsiębiorstwo. Jest to tak zwany zamrożony kapitał – pieniądze, które zostały wydane na zakup tychże produktów mogłyby zostać wydane na inny cel.
Stanowią one istotny udział w procentowych kosztach zakupu, czyli koszcie jednostkowym pomnożonym przez liczbę tych produktów. Należy mieć na uwagę fakt, że przyczynia się do tego:
- Niewysoki koszt jednostkowy, który uwzględniając liczbę tych dóbr stanowi o jego udziale
- Wysoki koszy jednostkowy pomnożony przez liczbę dóbr stanowi wysoki koszt zakupu
Nie można pominąć faktu, że zakupy strategiczne są istotne dla firm, które prowadzą procesy produkcyjne. Zakupy półfabrykatów, dóbr, które na drodze procesów technologicznych są przetwarzane na wyroby gotowe są decydujące dla istnienia danej firmy.
Zakupy strategiczne powinny zostać wydzielone ze wszystkich grup asortymentowych kupowanych przez firmę.
Można dokonać tego na podstawie:
- Analizy ABC
Bazującej na zasadzie Pareto, gdzie 20% produktów w 80% wpływa na efekty danego zagadnienia. Jedynie 20 % dóbr stanowi 80% całkowitego kosztu poniesionego przez firmę.
Na podstawie tej analizy można tworzyć grupy asortymentowe o podobnych cechach (grupy A, B, C).
Zalecenia dla zakupów strategicznych i asortymentów z grupy strategicznych:
- Kontrolowanie zapasów
- Ustalanie wielkości dostaw
- Planowanie zapasu bezpieczeństwa i stanów informacyjnych
- Kontrola terminów dostaw
- Zmawianie produktów zgodnych z rzeczywistymi potrzebami
- Staranny dobór dostawcy
Analizę można także poszerzyć o wartość zysku brutto przypadającego na pozycję asortymentową.
Należy również podkreślić, że analiza ABC, pozwala wyselekcjonować asortyment strategiczny w przypadku surowców wykorzystywanych w sposób ciągły. „Znaczenie wartości zapasu jest wtedy większe niż w standardowych przypadkach, gdyż wiąże się z faktem zamrożenia dużych ilości kapitału” (Krawczyk, 2001, s. 401).
Zakupy bieżące
Zakupy bieżące to zakupy organizowane pod presją czasu, która wynika z planowanych oraz nadzwyczajnych terminów, które sa związane z produkcją. Dotyczą pozostałych grup wyznaczonych podczas analizy ABC.
Przeważnie są to zakupy należące do grupy C – oznacza to, że nie maja one aż tak dużego znaczenia dla przedsiębiorstwa. Posiadają też niewielki udział we wszystkich wydatkach firmy.
Zalecenia dla zakupów bieżących są następujące:
- Wysokie stanu zapasów zabezpieczających
- Opracowanie procedur zakupowych
- Kontrola zapasów
- Zamówienia tworzone zgodnie z obecnymi potrzebami
- Zapotrzebowania określone na podstawie metod prognozowania
Autor D. Farmer opracował trzy prawa, które w nieco inny sposób określają znaczenie zakupów. Oto one (Lysons, 2004, s. 30); za: (Farmer, 1990):
– „wzrost znaczenia zakupów bezpośrednio zależy od redukcji długości cyklów życia produktów;
– zakupy zaopatrzeniowe są postrzegane jako ważne wtedy, kiedy jednostka gospodarcza działa na zmiennych, niepewnych rynkach;
– zakupy zaopatrzeniowe są ważne wtedy, kiedy organizacja wydaje znaczną część swoich przychodów na zakupy dóbr i usług potrzebnych do prowadzenia swojej działalności”.
Źródła
- Grzybowska, 2009, Gospodarka zapasami i magazynem. Cz.1, Difin, Warszawa.
- Coyle, J. J., Bardi E. J., Langley C. J. Jr., (2002), Zarządzanie logistyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
- Krawczyk, 2001, Zarządzanie procesami logistycznymi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
- Farmer, 1990), „Organisation for Purchasing”, [w:] Purchasing and Supply Management, February, s. 23-27.
- Lysons, (2004), Zakupy zaopatrzeniowe, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.